Τρίτη 14 Φεβρουαρίου 2012

Βαλεντίνος - Ο «άγιος» των αγορών και του εμπορίου



Θυμίζει την ιστορία του μονόπετρου (δακτυλίδι αρραβώνων)  που ενώ δεν υπήρχε στην Αμερικανική παράδοση καθιερώθηκε στους Αμερικανούς από το Hollywood.

Στην πατρίδα μας η γιορτή του δυτικού “αγίου” Βαλεντίνου έγινε γνωστή την τελευταία ιδίως 25ετία.  Στην καθιέρωση της γιορτής, στην Ελλάδα, συνετέλεσαν αφενός η είσοδος του δυτικού πνεύματος, αλλά μεγαλύτερο ρόλο έπαιξε ο καταιγισμός των ΜΜΕ και ο υπερκαταναλωτισμός του ελληνικού αγοραστικού κοινού. Και είσαι πολύ φυσικό αυτό.  Αφού τα τελευταία χρόνια με την άνθηση της ιδιωτικής τηλεόρασης και ραδιοφωνίας τα μηνύματα που δέχεται το ακροατήριο ως δέκτης είναι πολλά τη συγκεκριμένη μέρα και για όλα τα βαλάντια, από μία κάρτα μέχρι ένα ακριβό κόσμημα ή, γιατί όχι αν υπάρχουν πολλά, ένα αυτοκίνητο! (που αυτοκίνητο, πάει αυτό!).

14 Φεβρουαρίου εκάστου έτους εορτάζεται η ημέρα των ερωτευμένων, μαζί με τον προστάτη των ερωτευμένων τον “άγιο” Βαλεντίνο. Μα για ποιον «άγιο» μιλάμε; Υπήρχε σαν ιστορική προσωπικότητα, και αν ναι, πού έζησε; Η Εκκλησία μας, πάντως, δηλώνει άγνοια όσον αφορά το συγκεκριμένο πρόσωπο ως πρόσωπο αγίου. Ποιος ήταν λοιπόν “άγιος” Βαλεντίνος;

Υπάρχει σύγχυση στο θέμα αυτό αλλά οι επικρατέστερες πιθανότητες είναι:
1. Κάποιες πηγές αναφέρουν το όνομα του Αγίου Βαλεντίνου και το τοποθετούν μετά το 269 μ.Χ. στη Ρώμη. Εδώ πάλι υπάρχουν δύο εκδοχές: η μία αναφέρει ότι ενθρονίστηκε Πάπας.

2. Η άλλη ότι ο Κλαύδιος, αυτοκράτορας της Ρώμης ήθελε  οι άνδρες να ενταχθούν στον στρατό. Όμως οι άνδρες αρνιούνταν γιατί ήθελαν να μείνουν με τις οικογένειες τους , με αποτέλεσμα ο Κλαύδιος να ακυρώσει  όλους τους γάμους και τους αρραβώνες. Έτσι ο Βαλεντίνος που ήταν Ιερέας πάντρευε ζευγάρια κρυφά ώσπου ο Κλαύδιος το ανακάλυψε, τον έβαλε φυλακή και τον καταδίκασε με την ποινή του αποκεφαλισμού. Μετά τον θάνατό του, τον ανακήρυξαν προστάτη των ερωτευμένων, αλλά δεν έχουμε ιδιαίτερη κίνηση προς αυτό.

3. Άλλη εκδοχή αναφέρει ότι η ημέρα του «αγίου» Βαλεντίνου γιορταζόταν μία μέρα πριν από τη ρωμαϊκή γιορτή της Lupercalia, μια παγανιστική εορτή.  Το 496 μ.Χ. ο Πάπας Γελάσιος μετέφερε την ρωμαϊκή γιορτή στην ημέρα του “αγίου” Βαλεντίνου για να την καταργήσει. Η Εκκλησία συνειδητοποίησε ότι δεν υπάρχει τίποτε κακό στο να γιορτάζεται η εορτή της αγάπης. Μόνο που ο παγανισμός προσέβαλε το Θεό. Η Lupercalia -η παγανιστική εορτή δηλαδή- εξοντώθηκε, αλλά άφησε πίσω της τα σημάδια στη γιορτή του «αγίου» Βαλεντίνου. Ο Βαλεντίνος έγινε γνωστός ως ο προστάτης των ερωτευμένων.

4. Σε εμάς στην ανατολή σήμερα υπάρχει μία σύγχυση αναφορικά με το θέμα. Ο Βαλεντίνος ήταν ένας απλός κτήτορας βασιλικής και συνδέθηκε με λαϊκά έθιμα του Φεβρουαρίου που σχετίζονται με λουλούδια, ανταλλαγή ερωτικής αλληλογραφίας και γάμους νεαρών κοριτσιών. Σε όλα αυτά τα έθιμα, εκείνος ο εκλεκτός της καρδιάς λεγόταν Βαλεντίνος και Βαλεντίνες λέγονταν τα γράμματα, τα ποιήματα και οι κάρτες που αντάλλασσαν οι ερωτευμένοι μεταξύ τους.

5. Γίνεται επίσης η υπόθεση ότι πρόκειται για δύο διαφορετικά πρόσωπα, των οποίων οι ζωές αναμείχθηκαν για να σχηματίσουν έναν μόνο μύθο.  Άλλοι υποστηρίζουν ότι διαφορετικοί μύθοι συνδέονται με το ίδιο πρόσωπο.
Άρα o Βαλεντίνος είναι ιστορικό πρόσωπο ως φαίνεται, αλλά καμία σχέση με άγιο της Εκκλησίας.
Η γιορτή αυτή όμως πόσο απηχεί το εορτολόγιο της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας;
Σύμφωνα με την Ορθόδοξη Εκκλησία δεν υπάρχει κανένας άγιος με το όνομα αυτό και η συγκεκριμένη εορτή αποτελεί ένα “κοσμικό” γεγονός της Δυτικής Καθολικής Εκκλησίας. Η μη αναφορά στο πρόσωπο του «αγίου» κατά τις παρελθούσες δεκαετίες καταδεικνύει περίτρανα ότι η γιορτή του «αγίου» είναι καθαρά ένα δάνειο από την Δυτική Καθολική Εκκλησία. Κι ενώ λοιπόν στις ελληνικές ευχετήριες κάρτες, που αντάλλασσαν οι παππούδες και οι γιαγιάδες μας, το όνομα του «αγίου» Βαλεντίνου απουσίαζε επιδεικτικά, στις κάρτες που είχαν προέλευση από την δυτική Ευρώπη το όνομα του περιώνυμου «αγίου» πρωτοστατούσε δίπλα σε μικρές ζωγραφιές με λουλούδια και καρδιές ήδη από τον 18ο αιώνα, όπως αναφέρει η Αγγλίδα λαογράφος Χριστίνα Χόουλ.

Στην Ελλάδα έγινε «συνήθεια» στις 14 Φεβρουαρίου οι ερωτευμένοι ν’ ανταλλάσσουν διάφορα δώρα, να προσφέρουν λουλούδια και κάρτες στον “Βαλεντίνο” ή στη “Βαλεντίνα” τους. Το εμπόριο καθιέρωσε τον “άγιο” Βαλεντίνο ως προστάτη των ερωτευμένων.
  • Η γιορτή τελικά των ερωτευμένων είναι μια μέρα που ο καθένας μας, θέλοντας και μη, θα βάλει βαθιά το χέρι στην τσέπη για να δείξει με αυτόν τον τρόπο την αγάπη του στο «έτερον ήμισυ».  
  • Άραγε εκτιμούμε την έκφραση αγάπης με τα δώρα που ανταλλάσσουμε ή με την καθημερινή θυσία του εγώ για το ΕΣΥ; Μάλλον το πρώτο!
  • Και ο έρωτας είναι τελικά αγάπη που προσφέρει; Μάλλον όχι!  
  • Ή μήπως είναι ένα εγωπαθές συναίσθημα που ζητά την ικανοποίησή του μόνο με ερωτική ανταπόκριση, ιδιαίτερα όταν δεν του ανήκει ο άλλος; Μάλλον ναι!
  • Και μήπως ο γνήσιος έρωτας είναι αποτέλεσμα της μεγάλης μας αγάπης προς τον σύντροφο της ζωής μας τον οποίο δικαιωματικά έχουμε και δεν κατέχουμε αρπακτικά και εγωκεντρικά επειδή απλά τα «φτιάξαμε»; Αυτό θα έπρεπε να είναι!


ΤΙ ΠΡΟΤΕΙΝΕ Ο ΑΕΙΜΝΗΣΤΟΣ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ
Όταν ρωτήθηκε από δημοσιογράφους να πει την γνώμη του για τον Άγιο Βαλεντίνο, ο αείμνηστος Χριστόδουλος αντιπρότεινε ως ημέρα εορτής της αγάπης να εορτάζεται η 13η Φεβρουαρίου (μία ημέρα πριν) ημέρα κατά την οποία εορτάζονται οι μάρτυρες Ακύλας και Πρίσκιλλα οι οποίοι ακολούθησαν τον Απόστολο Παύλο κι έγιναν μαθητές του.

ΤΙ ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΝ ΟΡΙΣΜΕΝΟΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ
Ορισμένοι από την Ορθόδοξη εκκλησία προτείνουν τον Άγιο Υάκινθο, αν χρειάζεται κάποιος προστάτης άγιος για τους ερωτευμένους, που μαρτύρησε σε ηλικία 20 ετών πιστεύοντας στο Χριστό και διατηρώντας όλη την αγνότητα και την ομορφιά της νιότης. Ο  Άγιος Υάκινθος, που η μνήμη του εορτάζεται στις 3 Ιουλίου και το όνομά του ανακαλεί στη μνήμη τα ομώνυμα άνθη του “Άσματος Ασμάτων” (βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης), ήταν ο αγαπημένος μιας βοσκοπούλας, ο οποίος κατέβαινε στον κήπο για να βοσκήσει τα πρόβατά της και μέσα στις πρασιές των λουλουδιών να κόψει υάκινθους για αυτήν.

- Τρίκορφο Φωκίδος -
πηγή paparokades