Ἀπίστευτο καὶ ὅμως Ὀρθόδοξο! Ἡ
ἱστορία, ποὺ θὰ διαβάσετε, εἶναι 100% ἀληθινὴ καὶ ἐκτυλίχθηκε δημόσια
σὲ γυναικεῖο μοναστήρι τῆς Κρήτης, στὰ Χανιά. Γιὰ λόγους προστασίας, δὲν
θὰ ἀναφερθοῦν κάποια εὐαίσθητα στοιχεῖα.
Μετὰ τὸ πέρας τῆς Κυριακάτικης Θείας
Λειτουργίας, οἱ προσκυνητὲς περνώντας στὸ ἀρχονταρίκι τῆς Μονῆς ἄκουσαν
μὲ ἐνδιαφέρον τὴν ἡγουμένη νὰ τοὺς ἀνακοινώνει:
«Σήμερα θὰ ἀκούσουμε τὴν καταπληκτικὴ ἱστορία ἑνὸς πρώην μουσουλμάνου, ποὺ ἔγινε Χριστιανός. Ὅμως ἂς τὰ πεῖ καλύτερα ὁ ἴδιος. Γιῶργο, θὰ μᾶς μιλήσεις;», εἶπε ἡ Γερόντισσα καὶ τὸ λόγο πῆρε ὁ πρώην μουσουλμάνος. «Ἤμουν ἡγετικὸ στέλεχος τῶν Γκρίζων Λύκων καὶ κατεῖχα τὴ θέση του (…). Πολλὲς φορὲς εἶχα συμμετάσχει σὲ ἐπιθέσεις κατὰ τοῦ Πατριαρχείου καὶ γενικὰ τῶν Χριστιανῶν, καθότι ἤμουν φανατικὸς κεμαλιστής, ἀλλὰ καὶ μουσουλμάνος». Σὲ αὐτὸ τὸ σημεῖο ἡ Γερόντισσα τὸν διακόπτει καὶ τοῦ λέει ἀστειευόμενη:
«Δηλαδή, Γιῶργο, μᾶς πετροβόλησες κι ἐσύ, ὅταν εἴχαμε ἔρθει στὸ Πατριαρχεῖο;»
«Ὄχι», ἀπάντησε ἐκεῖνος καὶ συμπλήρωσε: «Σὲ ἄλλες πόλεις ὅμως ἔχω συμμετάσχει καὶ ἔχω κάνει καὶ ἄλλα πολλά…»
«Σήμερα θὰ ἀκούσουμε τὴν καταπληκτικὴ ἱστορία ἑνὸς πρώην μουσουλμάνου, ποὺ ἔγινε Χριστιανός. Ὅμως ἂς τὰ πεῖ καλύτερα ὁ ἴδιος. Γιῶργο, θὰ μᾶς μιλήσεις;», εἶπε ἡ Γερόντισσα καὶ τὸ λόγο πῆρε ὁ πρώην μουσουλμάνος. «Ἤμουν ἡγετικὸ στέλεχος τῶν Γκρίζων Λύκων καὶ κατεῖχα τὴ θέση του (…). Πολλὲς φορὲς εἶχα συμμετάσχει σὲ ἐπιθέσεις κατὰ τοῦ Πατριαρχείου καὶ γενικὰ τῶν Χριστιανῶν, καθότι ἤμουν φανατικὸς κεμαλιστής, ἀλλὰ καὶ μουσουλμάνος». Σὲ αὐτὸ τὸ σημεῖο ἡ Γερόντισσα τὸν διακόπτει καὶ τοῦ λέει ἀστειευόμενη:
«Δηλαδή, Γιῶργο, μᾶς πετροβόλησες κι ἐσύ, ὅταν εἴχαμε ἔρθει στὸ Πατριαρχεῖο;»
«Ὄχι», ἀπάντησε ἐκεῖνος καὶ συμπλήρωσε: «Σὲ ἄλλες πόλεις ὅμως ἔχω συμμετάσχει καὶ ἔχω κάνει καὶ ἄλλα πολλά…»
Κάποιοι ἀπὸ τοὺς προσκυνητὲς
ἀλληλοκοιτάχτηκαν συνειδητοποιώντας σιγὰ σιγά, ὅτι μπροστά τους εἶχαν
ἕναν ἀπὸ τοὺς πρώην κορυφαίους Χριστιανομάχους καὶ Ἑλληνομάχους τῆς
Πατρίδας μας.
«Εἶχα πάει μαζὶ μὲ ὁμάδα μας, τῶν γκρίζων λύκων, νὰ προκαλέσουμε ἐπεισόδια σὲ συγκέντρωση ὀρθοδόξων στὴν Κωνσταντινούπολη καὶ συγκεκριμένα στὸ (…). Ἐκεῖ μερικοὶ δικοί μας καὶ ἐγὼ ἀνακατεμένοι στὸ πλῆθος κοιτάζαμε τοὺς Ρωμιοὺς ἕτοιμοι νὰ τοὺς ἐπιτεθοῦμε, ὅταν αἰσθάνθηκα κάποιον ἱερέα νὰ μοῦ τραβάει τὸ χέρι καὶ νὰ μὲ....
«Εἶχα πάει μαζὶ μὲ ὁμάδα μας, τῶν γκρίζων λύκων, νὰ προκαλέσουμε ἐπεισόδια σὲ συγκέντρωση ὀρθοδόξων στὴν Κωνσταντινούπολη καὶ συγκεκριμένα στὸ (…). Ἐκεῖ μερικοὶ δικοί μας καὶ ἐγὼ ἀνακατεμένοι στὸ πλῆθος κοιτάζαμε τοὺς Ρωμιοὺς ἕτοιμοι νὰ τοὺς ἐπιτεθοῦμε, ὅταν αἰσθάνθηκα κάποιον ἱερέα νὰ μοῦ τραβάει τὸ χέρι καὶ νὰ μὲ....
ἀποκαλεῖ Γιῶργο.
«Δὲν μὲ λένε ἔτσι, δὲν εἶμαι Γιῶργος», τοῦ ἀπάντησα ἀγριεμένα.
«Θὰ γίνεις Γιῶργος!», μοῦ ἀπάντησε ἐκεῖνος. «Θὰ βαπτισθεῖς Χριστιανός!»
«Τί εἶναι αὐτά, ποῦ λές;», τοῦ ἀπάντησα μὲ θυμὸ καὶ τὸν ἀπείλησα λέγοντας: «Γι’ αὐτό, ποὺ εἶπες, θὰ σοὺ κάνω μήνυση καὶ θὰ φυλακιστεῖς!»
Ὁ ἱερέας ὅμως χωρὶς νὰ φοβηθεῖ μου ἀπάντησε, ὅτι θὰ γίνω Χριστιανός, ὅπως ἦταν οἱ πρόγονοί μου καὶ λέγοντας αὐτὸ ἔφυγε.
Μετὰ ἀπὸ λίγο καιρὸ ἡ γιαγιά μου ἀρρώστησε βαριὰ καὶ ἑτοιμοθάνατη ὅπως ἦταν, καθόμουνα δίπλα στὸ κρεβάτι της καὶ τῆς διάβαζα τὸ κοράνι. Ξαφνικὰ ἀκούω τὴ γιαγιά μου νὰ ἔχει τὸν ἐπιθανάτιο ρόγχο καὶ ἔκπληκτος τὴν βλέπω νὰ κάνει τὸν σταυρό της καὶ νὰ λέει «Δὶ’ εὐχῶν τῶν Ἁγίων Πατέρων ἠμῶν…» καὶ στὴ συνέχεια νὰ καταλήγει.
«Τί ἦταν αὐτό;», φώναζα σοκαρισμένος. «Ἡ γιαγιὰ δαιμονίστηκε τώρα στὰ τελευταῖα της!»
Ρώτησα τοὺς γονεῖς μου, δὲν γνώριζαν τίποτα καὶ μοῦ εἶπαν νὰ μὴν δίνω σημασία σὲ αὐτά. Ρώτησα καὶ τὸν παππού μου. Δὲν γνώριζε τίποτα.
Τὸ περιστατικὸ αὐτὸ μὲ τὴ γιαγιά μου ἄρχισε νὰ μοῦ προκαλεῖ μεγάλα ἐρωτήματα προσωπικὰ καὶ θεολογικά. Ἀπευθύνθηκα στὸν ἰμάμη τῆς περιοχῆς μου κρατώντας τὸ κοράνι καθὼς καὶ ἕνα εὐαγγέλιο καὶ τοῦ ἔθεσα πολλὰ ἐρωτήματα συγκρίνοντας τὰ λόγια του εὐαγγελίου καὶ τοῦ κορανίου ψάχνοντας νὰ βρῶ τὴν ἀλήθεια. Ὁ ἰμάμης ὅμως δὲν ἤξερε τί νὰ μοῦ ἀπαντήσει καὶ μοῦ εἶπε ἁπλὰ νὰ μὴν δίνω σημασία σὲ αὐτὰ τὰ πράγματα. Ἔτσι λοιπὸν ἔφυγα ἀπογοητευμένος καὶ σκέφτηκα νὰ ρωτήσω ὀρθόδοξους ρωμιοὺς στὸ (…). Ἐκεῖνοι ὅμως δὲν μὲ δέχτηκαν φοβούμενοι τὸ τουρκικὸ κράτος, ὅσο κι ἂν ἐπέμεινα».
(Σημείωση: Τὸ τουρκικὸ κράτος εἶναι τρομερὰ αὐστηρὸ ὄχι μόνο στὶς περιπτώσεις προσηλυτισμοῦ, ἀλλὰ ἀκόμα καὶ στὴν ὑπόδειξη ἢ συμβουλὴ προσώπων γιὰ κατήχηση. Ἂν γιὰ παράδειγμα κάποιος μουσουλμάνος, ποὺ θέλει νὰ γίνει ὀρθόδοξος, ἀπευθυνθεῖ σὲ ὀρθόδοξο ναό, οἱ ἱερεῖς ἀπαγορεύεται ἀκόμα καὶ νὰ τοῦ ὑποδείξουν, ποὺ μπορεῖ νὰ κατηχηθεῖ καὶ βαπτισθεῖ. Τὰ παραπάνω εἶναι ποινικὰ ἀδικήματα καὶ παρακολουθοῦνται ἀπὸ μυστικὲς ὑπηρεσίες.)
«Ἔφυγα θυμωμένος ἀπὸ τό (…) λέγοντας μέσα μου, ὅτι ἐγὼ ἀπευθύνθηκα στὴ θρησκεία τους καὶ αὐτοὶ δὲν μὲ δέχτηκαν. Λίγο καιρὸ μετὰ ξαναπῆγα ἀπαιτώντας νὰ μὲ δεχτοῦν, γιατί ποθοῦσα νὰ μάθω τὴν ἀλήθεια. Ἐκεῖνοι ὅμως ἐξακολουθοῦσαν νὰ μὴν μὲ δέχονται. Ἀποφάσισα νὰ φύγω ξανὰ καὶ τότε ἕνα λεωφορεῖο σταμάτησε στὴν εἴσοδό του (…). καὶ μία ὁμάδα προσκυνητῶν καὶ ἱερέων βγῆκε ἀπὸ αὐτό. Ἀνάμεσά τους ἀναγνώρισα τὸν ἱερέα ἐκεῖνο, ποὺ μὲ εἶχε ἀποκαλέσει Γιῶργο, ὁ ὁποῖος μὲ θυμότανε καὶ μὲ κάλεσε κοντά του. Τοῦ ἐξέθεσα τὰ παράπονά μου, ὅτι δὲν μοῦ ἐπιτρέπουν νὰ συναντηθῶ μὲ τὸν (…) (σημείωση Γ.Θ : τὸ ὄνομα κάποιου μεγάλου ἱερέως) καὶ ἐκεῖνος τότε μὲ πῆρε μαζί του καὶ μπήκαμε μέσα.
Ἡ ἀλήθεια εἶχε ἀρχίσει νὰ ἀποκαλύπτεται μέσα μου. Ἐκεῖνος ὁ ἱερέας, ποὺ μὲ εἶχε ἀποκαλέσει Γιῶργο, μοῦ εἶπε ἀκόμα ὅτι οἱ Χριστιανοὶ πρόγονοί μου εἶχαν τὸ ἐπίθετο (…), γιατί στὸν τόπο τους, κάπου στὴν περιοχὴ τοῦ Πόντου, ἐξασκοῦσαν ἕνα ἐπάγγελμα ποὺ ἔχει σχέση μὲ αὐτὸ τὸ ἐπίθετο. Ὅταν μετὰ ἀπὸ λίγο καιρὸ ἔψαξα στὸ ληξιαρχεῖο γιὰ τὸ γενεαλογικό μου δέντρο, διαπίστωσα ὅτι τὰ λόγια του ἱερέως ἦταν ἀληθινά. Οἱ πρόγονοί μου ἦταν ὄντως Ρωμιοὶ Χριστιανοί, ἀσκοῦσαν τὸ συγκεκριμένο ἐπάγγελμα καὶ εἶχαν τὸ συγκεκριμένο ἐπίθετο.
Πῆγα στὴν Ἀθήνα καὶ καθ’ ὑπόδειξη τοῦ ἱερέως γνώρισα τὸν πατέρα (…), ὁ ὁποῖος μὲ κατήχησε καὶ μὲ βάπτισε Γεώργιο, τὸ ὄνομα ποὺ εἶχαν οἱ περισσότεροι πρόγονοί μου. Κατόπιν πῆγα στὸ Ἅγιο Ὅρος καὶ συγκεκριμένα στὸ μοναστήρι, ὅπου βρίσκεται ὁ ἱερέας ποὺ μὲ πρωτοαποκάλεσε Γιῶργο. Ἔμεινα ἐκεῖ μερικοὺς μῆνες καὶ κατόπιν ἐπέστρεψα στὴν Τουρκία ὡς κρυπτοχριστιανός. Οἱ γονεῖς μου δὲν μοῦ τὸ συγχωροῦν αὐτό, ἐνῶ ὁ παππούς μου μοῦ εἶπε μυστικά, ὅτι τοῦ ἔδωσα πολὺ μεγάλη χαρὰ μὲ τὴ βάπτισή μου. Πρὶν κλείσει τὰ μάτια τοῦ ἔκανε τὸν σταυρό του καὶ πέθανε λέγοντας αὐτό, ποὺ εἶχε πεῖ καὶ ἡ γιαγιά μου: «Δὶ’ εὐχῶν τῶν Ἁγίων Πατέρων ἠμῶν…»»
(Σημείωση : Αὐτὴ ἦταν ἡ καταπληκτικὴ ἱστορία τοῦ πρώην γκρίζου λύκου, ποὺ ἀπὸ λύκος τοῦ ἰσλὰμ ἔγινε Γεώργιος. Ἡ ζωὴ σὰν κρυπτοχριστιανὸς δὲν εἶναι εὔκολη ἀφοῦ, ὅπως εἶπε ὁ ἴδιος, δημόσια ἀναγκάζεται νὰ κάνει τὸν σταυρό του μὲ τὴ γλώσσα τοῦ κινώντας τὴν σταυροειδῶς μυστικὰ μέσα στὸ στόμα του.
Ἂν καὶ ἡ ἐξιστόρηση αὐτὴ ἔγινε δημόσια, στὸ ἀρχονταρίκι τῆς Κρητικῆς Μονῆς, καὶ ὄχι σὲ κλειστὸ μυστικὸ κύκλο, προτιμήσαμε νὰ ἀποκρύψουμε κάποια στοιχεῖα γιὰ ἀσφάλεια τοῦ νεοφώτιστου ἀδελφοῦ μας καὶ προστασία τῶν ἐκεῖ Ρωμιῶν.)
πηγή orthodoxia-ellhnismos.
«Δὲν μὲ λένε ἔτσι, δὲν εἶμαι Γιῶργος», τοῦ ἀπάντησα ἀγριεμένα.
«Θὰ γίνεις Γιῶργος!», μοῦ ἀπάντησε ἐκεῖνος. «Θὰ βαπτισθεῖς Χριστιανός!»
«Τί εἶναι αὐτά, ποῦ λές;», τοῦ ἀπάντησα μὲ θυμὸ καὶ τὸν ἀπείλησα λέγοντας: «Γι’ αὐτό, ποὺ εἶπες, θὰ σοὺ κάνω μήνυση καὶ θὰ φυλακιστεῖς!»
Ὁ ἱερέας ὅμως χωρὶς νὰ φοβηθεῖ μου ἀπάντησε, ὅτι θὰ γίνω Χριστιανός, ὅπως ἦταν οἱ πρόγονοί μου καὶ λέγοντας αὐτὸ ἔφυγε.
Μετὰ ἀπὸ λίγο καιρὸ ἡ γιαγιά μου ἀρρώστησε βαριὰ καὶ ἑτοιμοθάνατη ὅπως ἦταν, καθόμουνα δίπλα στὸ κρεβάτι της καὶ τῆς διάβαζα τὸ κοράνι. Ξαφνικὰ ἀκούω τὴ γιαγιά μου νὰ ἔχει τὸν ἐπιθανάτιο ρόγχο καὶ ἔκπληκτος τὴν βλέπω νὰ κάνει τὸν σταυρό της καὶ νὰ λέει «Δὶ’ εὐχῶν τῶν Ἁγίων Πατέρων ἠμῶν…» καὶ στὴ συνέχεια νὰ καταλήγει.
«Τί ἦταν αὐτό;», φώναζα σοκαρισμένος. «Ἡ γιαγιὰ δαιμονίστηκε τώρα στὰ τελευταῖα της!»
Ρώτησα τοὺς γονεῖς μου, δὲν γνώριζαν τίποτα καὶ μοῦ εἶπαν νὰ μὴν δίνω σημασία σὲ αὐτά. Ρώτησα καὶ τὸν παππού μου. Δὲν γνώριζε τίποτα.
Τὸ περιστατικὸ αὐτὸ μὲ τὴ γιαγιά μου ἄρχισε νὰ μοῦ προκαλεῖ μεγάλα ἐρωτήματα προσωπικὰ καὶ θεολογικά. Ἀπευθύνθηκα στὸν ἰμάμη τῆς περιοχῆς μου κρατώντας τὸ κοράνι καθὼς καὶ ἕνα εὐαγγέλιο καὶ τοῦ ἔθεσα πολλὰ ἐρωτήματα συγκρίνοντας τὰ λόγια του εὐαγγελίου καὶ τοῦ κορανίου ψάχνοντας νὰ βρῶ τὴν ἀλήθεια. Ὁ ἰμάμης ὅμως δὲν ἤξερε τί νὰ μοῦ ἀπαντήσει καὶ μοῦ εἶπε ἁπλὰ νὰ μὴν δίνω σημασία σὲ αὐτὰ τὰ πράγματα. Ἔτσι λοιπὸν ἔφυγα ἀπογοητευμένος καὶ σκέφτηκα νὰ ρωτήσω ὀρθόδοξους ρωμιοὺς στὸ (…). Ἐκεῖνοι ὅμως δὲν μὲ δέχτηκαν φοβούμενοι τὸ τουρκικὸ κράτος, ὅσο κι ἂν ἐπέμεινα».
(Σημείωση: Τὸ τουρκικὸ κράτος εἶναι τρομερὰ αὐστηρὸ ὄχι μόνο στὶς περιπτώσεις προσηλυτισμοῦ, ἀλλὰ ἀκόμα καὶ στὴν ὑπόδειξη ἢ συμβουλὴ προσώπων γιὰ κατήχηση. Ἂν γιὰ παράδειγμα κάποιος μουσουλμάνος, ποὺ θέλει νὰ γίνει ὀρθόδοξος, ἀπευθυνθεῖ σὲ ὀρθόδοξο ναό, οἱ ἱερεῖς ἀπαγορεύεται ἀκόμα καὶ νὰ τοῦ ὑποδείξουν, ποὺ μπορεῖ νὰ κατηχηθεῖ καὶ βαπτισθεῖ. Τὰ παραπάνω εἶναι ποινικὰ ἀδικήματα καὶ παρακολουθοῦνται ἀπὸ μυστικὲς ὑπηρεσίες.)
«Ἔφυγα θυμωμένος ἀπὸ τό (…) λέγοντας μέσα μου, ὅτι ἐγὼ ἀπευθύνθηκα στὴ θρησκεία τους καὶ αὐτοὶ δὲν μὲ δέχτηκαν. Λίγο καιρὸ μετὰ ξαναπῆγα ἀπαιτώντας νὰ μὲ δεχτοῦν, γιατί ποθοῦσα νὰ μάθω τὴν ἀλήθεια. Ἐκεῖνοι ὅμως ἐξακολουθοῦσαν νὰ μὴν μὲ δέχονται. Ἀποφάσισα νὰ φύγω ξανὰ καὶ τότε ἕνα λεωφορεῖο σταμάτησε στὴν εἴσοδό του (…). καὶ μία ὁμάδα προσκυνητῶν καὶ ἱερέων βγῆκε ἀπὸ αὐτό. Ἀνάμεσά τους ἀναγνώρισα τὸν ἱερέα ἐκεῖνο, ποὺ μὲ εἶχε ἀποκαλέσει Γιῶργο, ὁ ὁποῖος μὲ θυμότανε καὶ μὲ κάλεσε κοντά του. Τοῦ ἐξέθεσα τὰ παράπονά μου, ὅτι δὲν μοῦ ἐπιτρέπουν νὰ συναντηθῶ μὲ τὸν (…) (σημείωση Γ.Θ : τὸ ὄνομα κάποιου μεγάλου ἱερέως) καὶ ἐκεῖνος τότε μὲ πῆρε μαζί του καὶ μπήκαμε μέσα.
Ἡ ἀλήθεια εἶχε ἀρχίσει νὰ ἀποκαλύπτεται μέσα μου. Ἐκεῖνος ὁ ἱερέας, ποὺ μὲ εἶχε ἀποκαλέσει Γιῶργο, μοῦ εἶπε ἀκόμα ὅτι οἱ Χριστιανοὶ πρόγονοί μου εἶχαν τὸ ἐπίθετο (…), γιατί στὸν τόπο τους, κάπου στὴν περιοχὴ τοῦ Πόντου, ἐξασκοῦσαν ἕνα ἐπάγγελμα ποὺ ἔχει σχέση μὲ αὐτὸ τὸ ἐπίθετο. Ὅταν μετὰ ἀπὸ λίγο καιρὸ ἔψαξα στὸ ληξιαρχεῖο γιὰ τὸ γενεαλογικό μου δέντρο, διαπίστωσα ὅτι τὰ λόγια του ἱερέως ἦταν ἀληθινά. Οἱ πρόγονοί μου ἦταν ὄντως Ρωμιοὶ Χριστιανοί, ἀσκοῦσαν τὸ συγκεκριμένο ἐπάγγελμα καὶ εἶχαν τὸ συγκεκριμένο ἐπίθετο.
Πῆγα στὴν Ἀθήνα καὶ καθ’ ὑπόδειξη τοῦ ἱερέως γνώρισα τὸν πατέρα (…), ὁ ὁποῖος μὲ κατήχησε καὶ μὲ βάπτισε Γεώργιο, τὸ ὄνομα ποὺ εἶχαν οἱ περισσότεροι πρόγονοί μου. Κατόπιν πῆγα στὸ Ἅγιο Ὅρος καὶ συγκεκριμένα στὸ μοναστήρι, ὅπου βρίσκεται ὁ ἱερέας ποὺ μὲ πρωτοαποκάλεσε Γιῶργο. Ἔμεινα ἐκεῖ μερικοὺς μῆνες καὶ κατόπιν ἐπέστρεψα στὴν Τουρκία ὡς κρυπτοχριστιανός. Οἱ γονεῖς μου δὲν μοῦ τὸ συγχωροῦν αὐτό, ἐνῶ ὁ παππούς μου μοῦ εἶπε μυστικά, ὅτι τοῦ ἔδωσα πολὺ μεγάλη χαρὰ μὲ τὴ βάπτισή μου. Πρὶν κλείσει τὰ μάτια τοῦ ἔκανε τὸν σταυρό του καὶ πέθανε λέγοντας αὐτό, ποὺ εἶχε πεῖ καὶ ἡ γιαγιά μου: «Δὶ’ εὐχῶν τῶν Ἁγίων Πατέρων ἠμῶν…»»
(Σημείωση : Αὐτὴ ἦταν ἡ καταπληκτικὴ ἱστορία τοῦ πρώην γκρίζου λύκου, ποὺ ἀπὸ λύκος τοῦ ἰσλὰμ ἔγινε Γεώργιος. Ἡ ζωὴ σὰν κρυπτοχριστιανὸς δὲν εἶναι εὔκολη ἀφοῦ, ὅπως εἶπε ὁ ἴδιος, δημόσια ἀναγκάζεται νὰ κάνει τὸν σταυρό του μὲ τὴ γλώσσα τοῦ κινώντας τὴν σταυροειδῶς μυστικὰ μέσα στὸ στόμα του.
Ἂν καὶ ἡ ἐξιστόρηση αὐτὴ ἔγινε δημόσια, στὸ ἀρχονταρίκι τῆς Κρητικῆς Μονῆς, καὶ ὄχι σὲ κλειστὸ μυστικὸ κύκλο, προτιμήσαμε νὰ ἀποκρύψουμε κάποια στοιχεῖα γιὰ ἀσφάλεια τοῦ νεοφώτιστου ἀδελφοῦ μας καὶ προστασία τῶν ἐκεῖ Ρωμιῶν.)
πηγή orthodoxia-ellhnismos.