Ἐσύ, παππού, πολέμησες στὸν Μακεδονικὸ ἀγώνα;

Γράφει ὁ Μιχαὴλ Φώτιος, Ἰατρὸς

- Αὐτὴν τὴν Κυριακή, καλό μου ἐγγονάκι, τιμοῦμε τὴν ἐπέτειο τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγώνα. Στὶς ἐκκλησιές μας θὰ γίνουν μνημόσυνα γιὰ τοὺς Μακεδονομάχους καὶ θὰ ψαλοῦν δοξολογίες. Τὰ σπίτια καὶ τὰ δημόσια κτίρια θὰ σημαιοστολιστοῦν. Οἱ δάσκαλοι, στὰ σχολεῖα, θὰ μιλήσουν στὰ παιδιὰ γιὰ τὶς θυσίες καὶ τὰ μαρτύρια τῶν ἀγωνιστῶν καὶ οἱ προτομὲς τῶν μακεδονομάχων θὰ στολιστοῦν μὲ δάφνινα στεφάνια.

- Καὶ γιατί ὅλα αὐτά, παππού; Τόσο σημαντικὴ εἶναι αὐτὴ ἡ ἐπέτειος;

- Εἶναι πολὺ σημαντική, παιδί μου, ἀλλὰ δυστυχῶς ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες δὲν τῆς ἔχουμε δώσει τὴν ἀξία καὶ τὴν λαμπρότητα ποὺ τῆς πρέπει. Ἀρκεῖ νὰ σοῦ πῶ ὅτι ἡ ἐπέτειος αὐτὴ τιμᾶται μονάχα ἐδῶ, στὰ χώματα τῆς Μακεδονίας μας, ἐνῶ σὲ ὅλη τὴν ὑπόλοιπη Ἑλλάδα δὲν γίνεται οὔτε ἡ παραμικρὴ ἀναφορά. Κι ἃς ἔχουνε πεῖ γνωστοὶ ἱστορικοὶ καὶ μεγάλοι πολιτικοὶ ἄνδρες ὅτι....

ἡ ἐπέτειος τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγώνα εἶναι ἰσάξια μὲ ἐκείνη τῆς 25ης Μαρτίου.

- Ἐσύ, παππού, πολέμησες στὸν Μακεδονικὸ Ἀγώνα;

- Ἐγώ, ἄγγελέ μου, δὲν πολέμησα. Πολέμησε, ὅμως, ὁ πατέρας μου, δηλαδὴ ὁ προπάππος σου. Ὁ Ἀγώνας τὸν εἶχε βρεῖ παλληκαράκι εἴκοσι χρονῶν. Σὰν νὰ τὸν βλέπω, τώρα, νὰ μᾶς διηγεῖται γεγονότα καὶ περιπέτειες ἀπὸ τὰ χρόνια ἐκεῖνα.

- Καὶ τί σᾶς ἔλεγε, παππού;

- Θυμᾶμαι, ποὺ μᾶς μιλοῦσε γιὰ τὸν Παῦλο Μελά, γιὰ τὸν καπετὰν Ἄγρα καὶ τὸν βάλτο τῶν Γιαννιτσῶν, γιὰ τὸν δεσπότη τῆς Καστοριᾶς, τὸν Γερμανὸ Καραβαγγέλη, γιὰ τὸν καπετὰν Ράμναλη καὶ πιὸ πολὺ θυμᾶμαι, ποὺ τὰ μάτια του ἤτανε συνεχῶς βουρκωμένα. Μᾶς τραγουδοῦσε στὸ τέλος καὶ ἕνα τραγούδι γιὰ τὸν θάνατο τοῦ Παύλου Μελᾶ καὶ μετὰ ἔπεφτε σὲ βαθεῖς συλλογισμούς.

-Μὲ ποιοὺς πολεμοῦσε ὁ Παῦλος Μελάς, παππού;

- Χρυσό μου ἐγγονάκι, ὁ Παῦλος Μελὰς στὰ 1904, τότε δηλαδὴ ποὺ ἡ Μακεδονία μας κινδύνεψε πάρα πολύ, ἦταν ἕνας γενναῖος ἀνθυπολοχαγός, ποὺ ἄφησε, στὴν Ἀθήνα τὴν γυναίκα του καὶ τὰ δυό του μικρὰ παιδιὰ καὶ ἦρθε ἐδῶ στὴν Μακεδονία, μαζὶ μὲ ἄλλους ἀξιωματικοὺς ἀπὸ τὴν ἐλεύθερη Ἑλλάδα, γιὰ νὰ ὀργανώσει τὸν Ἀγώνα καὶ νὰ σώσει τὴν Μακεδονία μας.

- Ἀπὸ ποιοὺς νὰ τὴν σώσει, παππού; Ἡ Μακεδονία δὲν ἦταν ἐλεύθερή το 1904;

- Στὰ χρόνια ἐκεῖνα, ἡ Ἑλλάδα μας δὲν ἤτανε ἔτσι ὅπως τὴν ξέρεις σήμερα. Ἡ ἐλεύθερη Ἑλλάδα ἔφτανε τότε μέχρι τὴν Ἐλασσόνα. Λίγο πάνω ἀπὸ τὴν Λάρισα, δηλαδή. Ἡ Μακεδονία μας, στὰ 1904, ἦταν ἀκόμα σκλαβωμένη στοὺς Τούρκους, ὅπως ἐπίσης καὶ ἡ Ἤπειρος καὶ ἡ Θράκη καὶ τὰ νησιά μας.

Τὸ πρόβλημα, ὅμως, τότε, δὲν ἤτανε μονάχα ὁ τούρκικος ζυγός. Ὁ πιὸ μεγάλος κίνδυνος ἦταν ἀπὸ ἀλλοῦ. Ἀπὸ τοὺς Βουλγάρους.

- Γιατί, παππού; Τί ἔκαναν οἱ Βούλγαροι καὶ κινδύνεψε τόσο πολὺ ἡ Μακεδονία μας;

- Οἱ Βούλγαροι, στὰ 1870, ἔφυγαν ἀπὸ τὸ Πατριαρχεῖο τῆς Κωνσταντινούπολης καὶ ἵδρυσαν δικό τους πατριαρχεῖο, τὴν λεγόμενη βουλγαρικὴ ἐξαρχία. Ἀπὸ τότε καὶ μετὰ ἔβαλαν σκοπό τους, νὰ μᾶς ἀναγκάσουν ὅλους τους Μακεδόνες, νὰ μιλᾶμε τὴν βουλγάρικη γλώσσα, νὰ ἔχουμε στὰ σχολεῖα μᾶς Βούλγαρους μονάχα δασκάλους καὶ οἱ παπάδες μας νὰ ὑπάγονται ἐκκλησιαστικῶς στὴν βουλγάρικη ἐξαρχία καὶ ὄχι στὸ δικό μας τὸ Πατριαρχεῖο. Μὲ ἄλλα λόγια, βάλθηκαν νὰ μᾶς ἁρπάξουν τὴν Μακεδονία μας καὶ νὰ τὴν κάνουνε βουλγαρική.

Στὴν ἀρχὴ προσπάθησαν νὰ τὸ πετύχουν μὲ τὸ καλό. Μὲ δῶρα καὶ μὲ ὑποσχέσεις. Σὰν εἶδαν, ὅμως, ὅτι οἱ Ἕλληνες ἀντιστέκονταν καὶ δὲν ἐγκατέλειπαν οὔτε τὴν Γλώσσα τους οὔτε καὶ τὸ Πατριαρχεῖο τους, ἔβαλαν μπρὸς τὶς ἀπειλές, τὴν τρομοκρατία, τὰ βασανιστήρια, τοὺς ἐμπρησμούς, τὰ μαχαιρώματα, τὶς ἐκτελέσεις καὶ τὶς κρεμάλες.

Ἔνοπλες ὁμάδες φανατικῶν Βουλγάρων, οἱ λεγόμενοι κομιτατζῆδες, εἴχανε γίνει τότε ὁ φόβος καὶ ὁ τρόμος τῶν χωριῶν μας. Ἀλλοίμονο, παιδάκι μου, σὲ ὅποιον ἀντιστεκόταν στὸ πέρασμά τους. Ὁλόκληρα χωριὰ παραδόθηκαν στὶς φλόγες. Σοδιὲς καὶ ζωντανὰ ἁρπάχτηκαν καὶ ἀφανίστηκαν. Γυναῖκες βιάστηκαν. Μικρὰ παιδιὰ κακοποιήθηκαν. Παπάδες κρεμάστηκαν. Δάσκαλοι ἀποκεφαλίστηκαν. Γιατροὶ καὶ προύχοντες ἐκτελέστηκαν.

- Τοὺς παπάδες καὶ τοὺς δασκάλους γιατί, παππού, τοὺς κυνηγοῦσαν οἱ κομιτατζῆδες μὲ τόση λύσσα;

- Τοὺς κυνηγούσανε, παιδάκι μου, διότι τοὺς χαλοῦσαν τὰ σχέδιά τους. Ἦταν ἐκεῖνοι, ποὺ κρατούσανε στὰ χωριὰ μᾶς ἄσβεστη τὴν φλόγα τῆς Πίστης καὶ τοῦ Γένους μας. Νεαρὲς δασκάλες πλήρωσαν τότε μὲ τὸ ἴδιο τους τὸ αἷμα τὴν ἀπόφασή τους, κάτω ἀπὸ τὶς ἀπειλὲς τῶν κομιτατζήδων, νὰ συνεχίζουν νὰ διδάσκουν στὰ Ἑλληνόπουλα τὴν Γλώσσα καὶ τὴν Ἱστορία τῶν προγόνων μας.

Τώρα ποὺ μεγάλωσες καὶ μπορεῖς καὶ διαβάζεις μόνος σου, θὰ πᾶμε μιὰ μέρα μαζὶ καὶ θὰ ἀγοράσουμε ἕνα βιβλίο τῆς Ἑταιρείας Μακεδονικῶν Σπουδῶν, ποὺ ἀναφέρεται στὴν δράση τοῦ Μητροπολίτη τῆς Καστοριᾶς Γερμανοῦ Καραβαγγέλη. Ἐκεῖ νὰ δεῖς ἀγῶνες καὶ κινδύνους καὶ φυλακίσεις καὶ θυσίες γιὰ τὴν Πατρίδα καὶ τὴν Πίστη.

Ὁ Γερμανὸς Καραβαγγέλης ἦταν ὁ συντονιστὴς τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγώνα. Ἦταν ἐκεῖνος, ποὺ συνεργαζότανε στὰ κρυφὰ μὲ τὸν Παῦλο Μελά, ποὺ στήριζε τοὺς τρομοκρατημένους χωρικούς, πηγαίνοντας, μὲ κίνδυνο τῆς ζωῆς του, ἀπὸ χωριὸ σὲ χωριό, ποὺ ἄνοιγε ἐκκλησιὲς κλειδωμένες ἀπὸ τοὺς Βουλγάρους, ποὺ ἐνίσχυε ἠθικὰ καὶ ὑλικὰ ὅλα τα ἑλληνικὰ ἀνταρτικὰ σώματα.

- Τί ἦταν, παππού, τὰ ἑλληνικὰ ἀνταρτικὰ σώματα;

- Οἱ Ἕλληνες, καλό μου ἐγγονάκι, μπροστὰ στὶς βαναυσότητες τῶν Βουλγάρων, δὲν ἔμειναν μὲ δεμένα τὰ χέρια. Οἱ πιὸ τολμηροὶ καὶ οἱ πιὸ γενναῖοι ἀποφάσισαν νὰ ἀντισταθοῦν. Νὰ φυλάξουν τὰ χωριά τους ἀπὸ τὶς ἐγκληματικὲς ἐπιδρομὲς τῶν κομιτατζήδων, νὰ κρατήσουν τὰ σχολεῖα τοὺς ἀνοιχτὰ μὲ δασκάλους Ἕλληνες καὶ νὰ συνεχίσουν νὰ λειτουργοῦν τὶς ἐκκλησιές τους στὸ ὄνομα τοῦ Πατριάρχη.

Ἔτσι, πῆραν στὰ χέρια τοὺς τὰ ὅπλα καὶ δημιούργησαν τὰ ἑλληνικὰ ἀνταρτικὰ σώματα σὲ ὁλόκληρη σχεδὸν τὴν Μακεδονία.

Ὁ ρόλος τῶν Ἑλλήνων ἀξιωματικῶν, ποὺ ἀποστέλλονταν μυστικὰ ἀπὸ τὴν ἐλεύθερη Ἑλλάδα, ὅπως ὁ Παῦλος Μελάς, ὁ Καραβίτης, ὁ Κολοκοτρώνης, ὁ Μαζαράκης κ.α, δὲν ἦταν ἄλλος ἀπὸ τὴν καλύτερη δυνατὴ ὀργάνωση αὐτῶν τῶν γηγενῶν Μακεδονομάχων. Αὐτῶν τῶν Ἡρώων, ποὺ μὲ τὸ αἷμα τοὺς λύτρωσαν τὴν Μακεδονία μας ἀπὸ τὴν καταιγίδα τοῦ βουλγαρισμοῦ. Τὴν ἔσωσαν, δηλαδή, ἀπὸ τὶς σφαγές, ἀπὸ τὴν ἰσοπέδωση τῆς πολιτισμικῆς μας ταυτότητας καὶ τὸν ἀφανισμὸ τῆς ἐθνικῆς μας ἑλληνικῆς αὐτοσυνειδησίας.

- Πόσο κράτησε, παππού, αὐτὸς ὁ Ἀγώνας;

- Ὁ Μακεδονικὸς Ἀγώνας, παιδί μου, στὴν πραγματικότητα εἶχε ἀρχίσει ἀπὸ τὸ 1870 περίπου. Ἀπὸ τότε, δηλαδή, ποὺ οἱ Βούλγαροι ξεκίνησαν τὴν ἐγκληματική τους δράση. Ἡ κρισιμότερη, ὅμως, φάση κράτησε τέσσερα χρόνια. Ἀπὸ τὸ 1904 μέχρι τὸ 1908. Στὰ χρόνια αὐτά, Μακεδονομάχοι ἀπ’ ὅλη τὴν Ἑλλάδα -ντόπιοι Μακεδόνες, Κρῆτες, Μανιάτες, Νησιῶτες- δίνοντας σκληρὲς μάχες καὶ θυσιάζοντας καὶ τὴν ζωὴ τοὺς ἀκόμη, κατόρθωσαν στὸ τέλος, νὰ κρατήσουν τοὺς κομιτατζῆδες μακριὰ ἀπὸ τὰ χωριά μας καὶ νὰ σώσουν τὴν Μακεδονία μας.

- Δηλαδή, παππού, ὁ Μακεδονικὸς Ἀγώνας τελείωσε στὰ 1908;

- Ὄχι, παιδί μου. Ὁ Ἀγώνας ὁ Μακεδονικὸς δὲν τελείωσε στὰ 1908. Συνεχίστηκε καὶ συνεχίζεται ἀκατάπαυστα μέχρι καὶ σήμερα.

Ἐκεῖνα τὰ χρόνια χρειάστηκε νὰ γίνει μὲ θυσίες καὶ ὅπλα. Σήμερα συνεχίζεται, τὸ ἴδιο σκληρὸς καὶ ἀδυσώπητος, στὰ τραπέζια τῶν διπλωματικῶν διαπραγματεύσεων, στὰ πανεπιστήμια, στὶς αἴθουσες τῶν Ἡνωμένων Ἐθνῶν καὶ τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης καὶ σὲ κάθε περίπτωση, ποὺ δίνεται εὐκαιρία γιὰ σχετικὴ ἐνημέρωση τῆς διεθνοῦς κοινῆς γνώμης.

Ὅσο θὰ ὑπάρχουν ἐχθροί μας, ποὺ ἀμφισβητοῦν τὸ ὄνομα καὶ τὴν ἑλληνικότητα τῆς Μακεδονίας μας, ὁ Ἀγώνας θὰ συνεχίζεται, χωρὶς σταματημό, μὲ τὸν ἴδιο ζῆλο καὶ τὸν ἴδιο ἐνθουσιασμό.

- Παππού, τοὺς Βούλγαρους κομιτατζῆδες τοὺς ἀντιμετώπισαν καὶ τοὺς ἀπώθησαν τότε οἱ Μακεδονομάχοι. Ἀπὸ τοὺς Τούρκους, ὅμως, πότε ἐλευθερώθηκε τελικὰ ἡ Μακεδονία μας;

- Ἡ πολυπόθητη ἐλευθερία τῆς Μακεδονίας μας καὶ ἡ ἕνωσή της στὸν κορμὸ τῆς Ἑλλάδας ἦρθε, τέσσερα χρόνια μετά, μὲ τοὺς Βαλκανικοὺς πολέμους.

Τὸ καμπαναριὸ τοῦ Ἁγίου Δημητρίου στὴν Θεσσαλονίκη χτύπησε ἐλεύθερα, γιὰ πρώτη φορὰ μετὰ ἀπὸ πεντακόσια χρόνια, ἀνήμερά της γιορτῆς του. Στὶς 26 Ὀκτωβρίου τοῦ 1912.

Γιὰ τὴν ΕΝΩΜΕΝΗ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ

πηγή orthodoxia-ellhnismos