Κουβέντες ειπωμένες... Από τον Σταμάτη Σπανουδάκη
Κουβέντες ειπωμένες...
Από ένα στίχο μου δανείζομαι αυτόν τον τίτλο.
Όλος ο στίχος λέει:
«Υπάρχει ένας τόπος που 'χω ζήσει ευτυχισμένος,
κουβέντες ειπωμένες, για να αντέξουν μια ζωή,
θέλω να βρεθώ για λίγο εκεί μαζί σου
για να ζήσω τις στιγμές που χάνονται,
μα δεν πεθαίνουν.
Θα 'ναι πάντοτε κοντά μας».
Διαβάζοντας όλα αυτά που κατά καιρούς είπα, μου φαίνονται πολλά και
συχνά σαν να τα ’χει πει κάποιος άλλος. Είμαι εγώ όμως, σε διάφορες
περιόδους της ζωής μου και έχοντας απέναντι μου πολύ διαφορετικούς
ανθρώπους, αλλά και καταστάσεις.
Χαίρομαι που δεν αντιφάσκω και που η πίστη μου και οι αγάπες μου, παραμένουν ακλόνητες.
Πολλά ευχαριστώ στον αγαπημένο Μαρίνο Τριανταφυλλίδη, χωρίς την
μεθοδικότητα και αγάπη του οποίου αυτό το βιβλιαράκι μάλλον δεν θα
υπήρχε και στον Αλέξανδρο Καραβάνη για τη θαυμάσια δουλειά του να
μετατρέψει τις σκόρπιες λέξεις και σκέψεις σε ολοκληρωμένο κείμενο.
Εύχομαι να το διαβάζετε κατά καιρούς και κατά βούληση και να σας
θυμίζει με αγάπη αυτόν που είπε τις λίγες αυτές κουβέντες, στα
διαλείμματα της μουσικής του.
Το δυνατότερο εγώ είναι η ταπείνωση. Στη μουσική, στους μεγάλους του είδους σου, στον Θεό τελικά...........
Δεν υπάρχει «πληκτική ζωή» για τον καλλιτέχνη. Όλα τα ταξίδια, τα
ρίσκα, οι περιπέτειες κ.λπ., γίνονται βαθιά μέσα του. Το όπλο του, το
κεφάλαιό του, το κουβαλάει πάντα μαζί του. Καί σ’ ένα κελί ακόμα.
Η σχέση μου με τον Θεό; Μικρού παιδιού που αγαπιέται.
Αν ο καλλιτέχνης ζει για το χειροκρότημα «την έβαψε». Ζει για τον εαυτό
του και για όσα έχει μέσα του. Αν χειροκροτηθεί γι’ αυτό, είναι από
τους τυχερούς. Συνήθως πολεμιέται.
Ο καλλιτέχνης γεννιέται. Η
μουσική, όπως και ο Θεός, δεν είναι υπόλογη ή παράλογη. Είναι υπέρλογη.
Χρειάζεται αυτό το φύσημα του Θεού, που δίνεται όπου Εκείνος θέλει. Το
γιατί μού διαφεύγει.
Είναι καλύτερα γι’ αυτόν που κάτι έχει να
πει, να το λέει μόνος του σε όποιον θέλει ή μπορεί ν’ ακούσει. Πάντως
στην oρχηστρική μουσική μου, ο στιχουργός μέσα μου δυσανασχετεί και
περιμένει.
Το τραγούδι είναι η κουβέντα μεταξύ ενός ή πολλών ανθρώπων στη γλώσσα τους. Η μουσική είναι η σιωπή τους.
Η εποχή μας είναι εικόνα. Η καλή μουσική δέν πρέπει να είναι μόνο επίκαιρη.
Το ταλέντο χαρίζεται. Δεν μαθαίνεται και δεν αποκτιέται με κανένα
ανθρώπινο τρόπο. Είναι δώρο. Ευλογημένοι όσοι το έχουν. Αλλά ευλογημένοι
κι όσοι δεν το έχουν. Το ταλέντο βέβαια χρειάζεται δουλειά, αφοσίωση
και υπέρλογη πίστη στο προσωπικό σου όραμα ή στο θαύμα.
Από
τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου στεκόμουν «απέναντι» και κοίταγα τους
«συμμετέχοντες». Αυτό ίσως να ήταν, και είναι ακόμη, ένα διαρκές παιδικό
πνεύμα αντιλογίας, ή ίσως μια ηθελημένη καλλιτεχνική διαστροφή, ή ίσως
ένας φόβος να μη χάσω κάτι το μοναδικό, κάτι το οποίο, παρεμπιπτόντως,
περιμένω ακόμη.
Από το 1975 πιστεύω στον Χριστό και μιλάω γι’
Αυτόν σε κάθε ευκαιρία. Αρνούμαι το παιχνίδι των δημοσίων σχέσεων, των
παραγοντισμών και λέω σχεδόν πάντα ό,τι και όσα πιστεύω. Όλο αυτό μού
προσέφερε τις επιπλέον δυνατότητες που έχει ένα παιδί, που οι γονείς του
δεν το πολυκαταλαβαίνουν κι έτσι αναγκάζεται συνέχεια να προσπαθεί κι
άλλο, μήπως αγαπηθεί κάποτε. Μου στέρησε τις ευνοϊκές κριτικές των
«ειδικών», τις πλούσιες επιχορηγήσεις, την υποστήριξη γενικά ενός
άρρωστου συστήματος, το οποίο όμως ούτως ή άλλως πολεμάω με τα λόγια την
στάση και τη μουσική μου. Άρα, όλα καλά.
Το πρώτο πράγμα για
το οποίο υποκλίνομαι σε έναν καλλιτέχνη είναι τo ταλέντο του. Τo δεύτερο
είναι η στάση του στη ζωή. Δηλαδή τι έκανε με το δώρο που του
χαρίστηκε. Το τρίτο, και ίσως ουσιαστικότερο, ο πόνος. Πάρα πολύ δύσκολα
συνδυάζονται αυτές οι ιδιότητες σ’ έναν καλλιτέχνη.
Είναι πολύ μεγάλη η ελευθερία και η χαρά τού να μην χρωστάς τίποτα και σε κανένα.
Εγώ, από μουσική καταγωγή και σπουδές, είμαι «ροκάς» και «κλασσικός».
Έλα όμως που το αίμα μού μίλησε για πίστη, για Κωνσταντινούπολη, για
Σμύρνη, για Παλαιολόγους, για Αλέξανδρους... Εγώ απλώς γονάτισα και
αφουγκράστηκα. Και μέχρι τώρα, γονατιστός, καλά βαδίζω.
Ο δρόμος της τέχνης είναι μοναχικός και δύσκολος. Συνήθως οι μεγάλοι καλλιτέχνες αγαπούν και τους δύο αυτούς δρόμους.
Κάνω μουσική για να πλησιάσω τον Θεό, όχι για ν’ αγαπηθώ απ’ τους
ανθρώπους. Αυτό έρχεται ή δεν έρχεται, σαν κάτι πρόσθετο στο «εργόχειρό»
σου.
Πηγές της έμπνευσής μου είναι ο Θεός και η Ελλάδα.
Εκείνος, ο Ένας, γιατί άλλαξε τη ζωή μου σε μια στιγμή. Από τότε, δηλαδή
εδώ και περισσότερα από 30 χρόνια, όλα είναι διαφορετικά, πιο αγαπητικά
και πιο πλούσια. Από την Ελλάδα κρατάω μέσα μου ιδιαίτερα την ιστορία
της, την ιστορία μας. Με τις καλύτερες και τις χειρότερες στιγμές μας.
Τις μεγαλύτερες και τις φθηνότερες. Όλα αυτά και πολλά άλλα,
κάπως«υπόγεια», τροφοδοτούν κι εμένα και τη μουσική μου.
Δεν χρειάζονται «προσόντα» για να αγαπήσει κάποιος την ορχηστρική μουσική. Αρκούν η καθαρή καρδιά και η αγαπητική διάθεση.
